Tussen twee werelden

ik wou dat ik twee burgers was (dan kon ik samenleven)

en dit is mijn gedicht, komt u binnen
let niet op de galm, wees niet bang
laat ons beginnen in leegte
welkom in mijn krater van licht

ooit kwamen wij samen, u en ik, weet u nog
koel leefden wij op in de glans van een roemer
onze schaduwen als helder kristal
onze roem even terloops als de lichtval
op de brief van een windstille vrouw

goudbestoft waren wij
bleek, bijna doorschijnend van liefde waren wij
wij loken de ogen voor de ander

en wij hielden van boetedoen
vroeg iemand hoe het met ons ging
dan zeiden we naar waarheid
we schamen ons kapot, meneer
wij waren er heilig van overtuigd
dat wij ooit onze bloedeigen heer
zelf met gesels ineengeslagen
en op eigen houtje gekruisigd hadden
de apocalyps stond bij voorbaat
als straf op ons netvlies gebrand

en wat is er gebeurd in die paar eeuwen
dat wij even de andere kant opkeken?

ik wilde u graag een vaderland tonen
vormvast, zuiver en met volgehouden metaforen
een gedicht kneden over ons, maar toen ik begon
moest ik toezien hoe hier het ene volk
het andere spontaan begon te vagen
als twee onverenigbare republieken

hoe kwamen wij zo snel van nietig tot lomp
van weerschijn tot alomaanwezige schreeuwhomp?
hoe kon uit zuinige rupsen dit hummervolk opstaan?

ze zeggen: omdat god verdween - onze vader
had besloten nog wat onzichtbaarder te worden
dan hij al was, kijken of dat kon, nee dat kon niet
weg was god
en in dit stilleven met grote afwezige
stonden nu de verbijsterde nederlanden
hun monden nog vol van vergankelijkheid
vol wuftheid en alom gewaardeerd doodsverlangen

al hun ijdelheid was ijdelheid gebleken
al hun schijn, hun gekoesterde slijk, heel dit spiegelpaleis
dat men ooit voor oneindigheid hield
werd nu voorgoed onbewoonbaar verklaard
je hoorde de rijp op hun zielen kraken

en uit dat gat - daar werden wij geboren
kevin, ramsey, dunya, dagmar, roman en charity
als bij toverslag kwamen wij tevoorschijn
bungeejumpend, met oranje opblaashamers
gillend en krijsend en antidepressief
of zwijgend voor een breezer gegangbangd
welkom in nederland vakantieland

ja dat krijg je ervan, dit volk houdt men over
wanneer je de schuld uit ons lijf ramt
we vullen de holte met glimmende leegte

tussen psalmenzangers en pillenslikkers
tussen het goud en het blingbling
vond ik een land dat werd opgeheven

dit land is de wraak van de voorvaderen
als een beeldenstorm razen zij in ons voort
maar het bestaat - zoals ook het verband
tussen kinderstring en boerka bestaat
tussen karnemelk en comazuipen: hol en bol
schuiven wij onze eeuwen ineen

elkaar opheffen is onze kracht
wij streven van nature naar leegte
zoals een cycloop naar diepte snakt

ziet u, een vaderland wilde ik u tonen
niet deze woestijn van oneindige vrijheid
maar hier wonen wij, en hoe mooi zou het zijn
als iemand ooit als een tweedehands godheid
rijm voor rijm een land zou bouwen
voor dit volk dat zijn volk mist

hier, in de open kuil van onze ziel
juist hier zou iets groots kunnen worden verricht
laat ons beginnen met een gedicht

Ramsey Nasr - Dichter des vaderlands Nederland

In de vele artikelen en opiniestukken die hij voor de Nederlandse en Vlaamse media schreef, laat Nasr zich kennen als een man met vele passies. Ze bestaan uit een liefde voor kunst – klassieke muziek, toneel, poëzie – alsook een grote betrokkenheid bij de hedendaagse politiek. In het bijzonder één kwestie ligt hem na aan het hart: het Palestijns-Israëlisch conflict.

Ramallah bis

Na een introductie van een week in november 2008, ben ik momenteel eindelijk en voltijds gevestigd in Ramallah. Administraties zijn ondoorgrondelijk, dat leerde mijn vorige job me reeds. Niet voor de hand liggende politieke machtsverhoudingen en formaliteiten in de context van een militaire bezetting zijn evenzeer ondoorgrondelijk. Een combinatie van beide factoren – zonder daar dieper op in te gaan – zorgde voor de nodige Red Tape voor Ramallah. 

Desalniettemin ben ik de mensen die zich de voorbije maanden voor mij ingezet hebben – ere wie ere toekomt – eigenlijk zeer dankbaar. Een vier maanden durende omzwerving bracht me vnl. in Jeruzalem, maar gaf me evenzeer de mogelijkheid om te acclimatiseren en tussendoor nog even een snuifje van de regio (lees: Egypte en Jordanië) mee te pikken. In dat opzicht was mijn verblijf in Jeruzalem, waar ik meedraaide op het hoofdkantoor van BTC Palestina, een interessante introductie tot de regio en al de spanningen die daarmee gepaard gingen. Zeker in het licht van de recente oorlog in Gaza, kreeg ik een vuurdoop om U tegen te zeggen. Nu is het stof gaan liggen, zijn de doden begraven en zwijgen de wapens langs beide zijden (voorlopig?) terug. Nu ja, zwijgen is relatief, ik hoor de F16s en Qassams in de verte nog fluisteren, maar feit is dat aan beide zijden de wonden gelikt worden en de balans wordt opgemaakt. Desalniettemin ploegt de Palestijnse boer voort; de wereld blijft niet stilstaan, het leven herneemt zich, en ook de vele gewetensvolle betogers in België hebben hun dagelijkse sleur hernomen en slapen ’s nachts terug goed (vermoed ik?). 

Welkom in Palestina! Een land waar je soms niet weet of je moet lachen of huilen. Laat je doordringen door de tragiek van de situatie, maar kijk niet enkel daar naar. Palestina is zoveel meer dan een onderdrukt volk dat onder een pijnlijke bezetting leeft. Palestina is evenzeer het verhaal van warme mensen. Trotse mensen die al verscheidene generaties lang getoond hebben en nog steeds tonen hoe veerkrachtig de menselijke ziel wel niet is (of kan en moet zijn). Een inventief volk dat ondanks alles weet wat ware gastvrijheid betekent en het hart op de goede plaats draagt. Neen, beste vriend(in), Palestijn is niet gelijk aan fundamentalist en zeker niet aan terrorist. Verre van. Eerder het omgekeerde. Ondanks alles wat het Palestijnse volk door de jaren heen reeds heeft moeten doorstaan en ondergaan, is het mijn plicht er jullie op te wijzen – in eer en geweten – dat de Palestijnen niet doordrenkt zijn van haat. Hoewel een gevoel van wanhoop en uitzichtloosheid onmiskenbaar leeft onder de Palestijnen, zijn de directe uitingen van haat en verwensing jegens de Israëlische bezetter opvallend afwezig. Chapeau. Of ik zo verdraagzaam zou zijn? Wie weet. Neen, beste vriend(in), zet je televisie af, knipper drie maal met je ogen en schaaf je wereldbeeld bij. Niet iedere Palestijn is een messendragende zelfmoordterrorist. Niet achter iedere hoek schuilt een duister figuur met snor die je wil overvallen en/of ontvoeren en uit is op (los)geld. Laat varen die clichés! Welkom in Palestina! Welkom in Ramallah!